Björn Remmerswaal

Dat is de inzet van de NBA in gesprekken met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over de knelpunten rondom de NOW-verantwoording, voor alle soorten ondernemers. De NBA liet begin februari al weten bezorgd te zijn over de uitwerking van de NOW-controles, in een brief aan minister Koolmees van SZW. In 'Vragen aan de Voorzitter' zei NBA-voorzitter Marco van der Vegte kort geleden dat de NBA in gesprek is gegaan met kleine en grote kantoren over wat er "anders zou kunnen om het proces te versnellen, administratieve lasten te verlichten en op een aantal punten duidelijkheid te verschaffen".

Vanaf maart tot en met september 2020 zijn de NOW1 en NOW2 van kracht geweest. Per 1 oktober 2020 geldt NOW3. Deze bestaat uit drie tijdvakken van drie maanden, tot 1 juli 2021, en momenteel bevinden we ons in NOW3.3, waarvan het tijdvak loopt van 1 april 2021 tot en met 30 juni 2021.

Enerzijds is er volgens de NBA een behoefte vanuit SZW en de samenleving om fraude met de steunmaatregelen zoveel mogelijk te voorkomen. Om die reden moeten ondernemers ook, afhankelijk van de hoeveelheid aangevraagde steun, een derdenverklaring of een accountantsverklaring aan de hand van de nieuwe NOW-controlestandaarden (4415N en 3900N) overleggen. Anderzijds is het in het belang van zowel de samenleving als ondernemers dat die controlemaatregelen proportioneel zijn en niet te kostbaar.

Crisissituatie

De NBA wijst erop dat de oorspronkelijke NOW-regeling tot stand is gekomen tijdens een crisissituatie, waarbij er snel besluiten moesten worden genomen, zodat de steun zo snel mogelijk bij de maatschappij terecht kon komen. De regeling werd opgezet als een kortetermijnoplossing, maar de crisis bleek een langetermijnprobleem te zijn. De NOW-regeling en de bijbehorende controle moeten daar nu op worden aangepast.

Carl Roest, manager Kwaliteit bij de NBA: "De NBA heeft er bij SZW op aangedrongen om de door accountants uit te voeren werkzaamheden en de daarmee gepaard gaande kosten te beperken. Want nu de uitwerking en interpretatie van de regeling helder wordt is het, mede door de grofheid van de regeling, soms heel arbeidsintensief of zelfs onmogelijk om het recht op NOW-steun aan te tonen. Het is de vraag of dit maatschappelijk gewenst is, want de NOW is een compensatieregeling voor bedrijven die zijn getroffen door de pandemie, met als achterliggend doel het geven van inkomenszekerheid aan werknemers. Door het langer voortduren van de coronacrisis, en de daaruit voortvloeiende maatregelen voor de volksgezondheid, moet in onze optiek de oorspronkelijk gekozen strategie voor accountantswerkzaamheden worden gewijzigd."

'Met het kabinet is afgesproken dat accountants kijken of het klopt; kritisch en zorgvuldig.'

De NBA en haar leden willen volgens Roest vanuit hun maatschappelijke rol eraan bijdragen dat de steunmaatregelen bij de organisaties terechtkomen die daar recht op hebben. "Met het kabinet is afgesproken dat accountants kijken of het klopt; kritisch en zorgvuldig. Tegelijk moet er oog zijn voor de positie van ondernemers én de kosten van de verantwoording. In het belang van de ondernemer en in het publiek belang. Wij hebben daartoe enkele voorstellen ingebracht bij SZW. Het ministerie maakt uiteindelijk de afweging over met welke voorstellen zij doorgaan."

Kostenplaatje

Annette Houwaart-Nonhof, adviseur mkb-accountancy bij de NBA, ziet onder meer via de helpdesk van de NBA bepaalde vragen met regelmaat terugkeren. "De praktijk loopt aan tegen normonduidelijkheid rond het omzetbegrip, het concernbegrip en het bonusverbod. Daarnaast is het vaak lastig om de scope van een volledige bedrijvengroep in beeld te krijgen en om vast te stellen of er ergens in het buitenland nog een entiteit is met SV-loon in Nederland. Maar ook het kostenplaatje keert vaak terug, vooral wanneer de kosten beginnen op te lopen vanwege het cumuleren van verschillende NOW-tranches. Daardoor kan het voorkomen dat een onderneming vijf derdenverklaringen (4400N voor accountants) moeten laten maken."

'Vijf keer een onderzoek met een materialiteit van 50 duizend euro is zwaarder dan één keer een onderzoek met een materialiteit van 250 duizend euro voor het geheel.'

De NBA zegt in samenspraak met haar leden meerdere ideeën te hebben ingebracht bij overleggen met SZW, zoals het samenvoegen van controlewerkzaamheden in één opdracht, waardoor je bijvoorbeeld maar eenmaal het proces van opdrachtacceptatie hoeft te doorlopen. Daarnaast zou het kunnen schelen om anders naar de materialiteit te gaan kijken. Houwaart: "Vijf keer een onderzoek met een materialiteit van 50 duizend euro is zwaarder dan één keer een onderzoek met een materialiteit van 250 duizend euro voor het geheel."

De NBA praat ook met SZW over de derdenverklaring, op basis van signalen van de mkb-kantoren (zie kader). Houwaart: "Als een derdenverklaring gericht is op het vierogenprincipe, dan kun je stellen dat hieraan voldaan is als de deskundige derde zelf de complete administratie voor de werkgever verzorgt. Dan lijkt het dubbel om de werkzaamheden voor de derdenverklaring daar bovenop uit te voeren."

Lef

Jan Thijs Drupsteen, hoofd Vaktechniek bij de NBA voor Beroepsreglementering, erkent dat het moeilijk is om te sleutelen aan de manier waarop de risico's van de regeling tot nu toe worden beperkt, maar geeft daarbij aan dat met het verstrijken van de tijd en de veranderende omstandigheden de 'oude' manier van werken niet meer voldoet.

'We moeten proberen de risico's op misbruik op een nieuwe manier in de greep te houden. Dat vraagt lef.'

Drupsteen: "Men is begonnen met een grove regeling, met soms onverwachte bijeffecten. Het is bijvoorbeeld logisch dat buitenlandse werkgevers die in Nederland sociale lasten betalen voor (een deel) van hun werknemers ook gebruik kunnen maken van de regeling. Dat je daardoor voor het bepalen van de omzetdaling alle entiteiten van een buitenlandse groep in de scope krijgt, omdat je moet vaststellen dat ze geen Nederlands SV-loon betalen, lijkt ons niet de bedoeling.
Daarnaast is de overheid natuurlijk bezorgd om de uitvoerbaarheid voor de overheidsdiensten. Maar het kan ook niet de bedoeling zijn dat dit tot veel hogere lasten voor het bedrijfsleven leidt."

Volgens Drupsteen moeten daarom bestaande paden worden losgelaten. "We moeten proberen de risico's op misbruik op een nieuwe manier in de greep te houden. Dat vraagt lef, ook omdat in het Nederlandse landschap falen geen optie is. Als er een paar fraudes zijn levert dat straks ongetwijfeld gedoe op. Het is dan moeilijk om gebaande paden los te laten. Maar dat is wel wat we als maatschappij nu nodig hebben. Fraude is daarbij helaas nooit volledig uit te sluiten."

"Samen met SZW willen wij graag dat er zo snel mogelijk duidelijkheid is, bij voorkeur binnen een paar weken. Maar het is nu vooral belangrijk dat er echt goede keuzes worden gemaakt. Het belang dat wij daarbij hebben als accountants is dat onze werkdruk niet onnodig wordt opgevoerd. Maar wij willen vanuit onze maatschappelijke rol vooral een eerlijke regeling. Eerlijk voor de overheid, maar ook eerlijk voor het bedrijfsleven."

Verwachting is dat het ministerie van SZW op korte termijn met plannen voor een meer efficiënte aanpak van de NOW-verantwoording komt.

• Vragen aan de Voorzitter: 'NBA dringt bij SZW aan op efficiënte aanpak NOW-verantwoordingen'
• NBA bezorgd over uitwerking NOW-controles