Ronald Bruins 

Krantenbijlagen, televisiedebatten, borden vol posters in de stad. Het kan niemand zijn ontgaan: op 17 maart zijn er Tweede Kamerverkiezingen. Accountant.nl spitte de verkiezingsprogramma's van de bekendste politieke partijen in de Tweede Kamer door, op zoek naar specifiek voor de accountant relevante onderwerpen. Een overzicht rond vijf thema's.

1. Marktwerking en economie

Opmerkelijk genoeg: de liberale VVD pleit voor ingrijpen in de economie. "We beschermen een gezonde vrije markt, die ons zoveel welvaart heeft gebracht. Dat vraagt ook om bestrijding van monopolies, kartels en het misbruik van marktmacht." Het onderwerp marktwerking komt ook op bij D66. "Ongebreidelde marktwerking leidt tot ongelijke welvaart, tot ongelijkheid in kansen en tot steeds grotere machtsconcentraties." 

Houdbare economie
Volgens de democraten staat het bedrijfsleven te vaak in een negatief daglicht. "Terwijl wij zo veel kansen zien voor bedrijven om financiële winst en maatschappelijke waarde op lange termijn te combineren." GroenLinks lijkt daar welhaast op aan te haken. "We verplichten bedrijven met meer dan honderd medewerkers om zich maatschappelijk verantwoord te gedragen." Dat wil ook de PvdA. "Er komen bindende maatregelen voor internationaal maatschappelijk ondernemen." De Partij voor de Dieren pleit voor een houdbare economie, binnen het draagvlak van de aarde. 

Winstdelingsregeling
Ook wil GroenLinks bedrijven met meer dan honderd werknemers verplichten in een winstdelingsregeling in te voeren. De SP is het daarmee van harte eens. "Het minimale percentage van winstdeling leggen we vast in een wet." De SP wil zelfs werknemers bij grote bedrijven de helft van de commissarissen laten kiezen. Ook de PvdA wil meer zeggenschap voor werknemers over de koers van het bedrijf. "Zoals bij overnames, diversiteit aan de top, dividenduitkeringen en maximale loonverschillen tussen de top en gewone werknemers." De ChristenUnie wil het minimumloon verhogen. Dat wil 50Plus ook. De Partij voor de Dieren wil zelfs met veertig procent verhogen.

2. Corona en staatschuld

Ook de PVV gaat in op de economie. "De beschikbare coronasteun compenseert bij lange na niet de enorme schade die is opgelopen. Zolang de coronacrisis duurt, moeten ondernemers en werknemers financieel worden geholpen." Denk wil ook uitbreiding van de steun en het CDA noemt een "omvangrijk crisis- en herstelpakket." D66 vindt het verstandig om ruim de tijd te nemen om de oplopende staatsschuld weer af te bouwen. "Zodat we het economisch herstel niet belemmeren." Die insteek is ook terug te vinden bij de PvdA. "Wij kiezen voor investeringen in plaats van bezuinigingen." Dat moet onder meer gebeuren via een corona-reddingsfonds. Ook volgens de ChristenUnie ligt "bezuinigen op korte termijn niet voor de hand". Daarmee is de SGP het eens. "Maar het zou onrechtvaardig zijn om toekomstige generaties onnodig met een torenhoge schuld op te zadelen."

'Zolang de coronacrisis duurt, moeten ondernemers en werknemers financieel worden geholpen.'

Staatsschuld langer vastzetten
SP vindt dat de huidige regering grote begrotingstekorten achterlaat. "In tegenstelling tot de neoliberale jaren na de kredietcrisis zullen wij deze coronarekening niet overhaast afbetalen door rigoureus te bezuinigen of de lasten drastisch te verhogen voor de mensen met een bescheiden inkomen of met wat spaargeld." De SP wil de staatschuld langer vastzetten, tien jaar. "Als de rente stijgt, hebben we voldoende tijd om de begroting aan te passen." 

3. Belasting

De VVD wil het belastingstelsel moderniseren. "Door (nieuwe vormen van) kapitaal, zoals data, te belasten, en door bedrijfswinsten te belasten waar deze daadwerkelijk worden gegenereerd." Ook willen de liberalen onwenselijke fiscale constructies tegengaan. Ook het CDA komt daarmee. "Voor internationaal opererende bedrijven wordt de winst belast in het land waar die winst behaald is. We nemen verdere stappen om geen doorstroomland meer te zijn." De christelijke partij wil digitale platforms verplichting een bronheffing in te houden. Ook de PvdA stelt een digitaks voor. De partij noemt daarbij specifiek Google en Facebook. De SGP wil de macht van digitale platform aan banden leggen. 

Belastingontduiking aanpakken
D66 wil belastingontwijking en belastingontduiking aanpakken. "Binnen de EU pakken we bijvoorbeeld brievenbusfirma's aan. Rentes, royalty's en dividenden naar belastingparadijzen worden steviger belast." De ChristenUnie noemt op dit punt een bronheffing van vijftien procent. De PvdA wil ook een gelijke grondslag in Europa voor bedrijfsbelastingen. Daar is de ChristenUnie het mee eens en het noemt daarbij een cijfer voor een Europees minimumtarief voor de vennootschapsbelasting: vijftien procent.

Beschamende rol
GroenLinks zegt eveneens een einde te willen maken aan wat de partij de "beschamende rol van Nederland als belastingparadijs" noemt. Die partij wil ook eenzelfde basis voor het betalen van winstbelasting in Europa. De Partij voor de Dieren denkt aan een stapsgewijze verhoging van de hoogste schijf van de winstbelasting van 25 naar 35 procent. "Nederland is niet langer de spil in de internationale belastingvlucht", voegt de PvdA toe.

Strafrechtelijk vervolgen
De SP wil belastingontduikers strafrechtelijk vervolgen. "Speciale belastingafspraken met multinationals en perverse aftrekposten schaffen we af. Bedrijven in ons land en ook de hoofdkantoren van buitenlandse bedrijven, beboeten we als sprake is van misstanden die zijzelf of toeleveranciers elders in de wereld veroorzaken." Ook de Partij voor de Dieren wil dit belastingverdragen herzien. "Zodat ontwikkelingslanden niet meer miljarden aan inkomsten mislopen via belastingontwijking door multinationals."

'Speciale belastingafspraken met multinationals en perverse aftrekposten schaffen we af.'

Rulings openbaar maken
De ChristenUnie wil zoveel mogelijk rulings met betrekking tot fiscale constructies openbaar maken. Dat wil ook de Partij voor de Dieren. De ChristenUnie noemt ook specifiek country by country reporting. "Aan de hand van het publieke jaarverslag kan worden beoordeeld of een bedrijf zijn fair share aan belastingen betaalt."

Hogere belastingvrije voet
De PVV zegt een land te willen waar "we minder van ons inkomen aan belastingen hoeven te betalen omdat we stoppen met miljardenuitgaven aan het buitenland, de kostbare massa-immigratie en klimaatsubsidie." Forum voor Democratie vindt het belastingsysteem nodeloos ingewikkeld. Vereenvoudigen en verlagen, staat de partij voor. "We willen een hogere belastingvrije voet van uiteindelijk 20.000 euro."

Nieuwe vermogensbelasting
De ChristenUnie wil inkomen uit arbeid met miljarden verlagen. "Daar tegenover staan miljarden hogere lasten op vormen van vermogens die nu niet of nauwelijks belast worden." Ook GroenLinks benoemt dat. "We creëren een eerlijk belastingstelsel door inkomen uit grote vermogens even zwaar te belasten als inkomen uit werk. Box 1, 2 en 3 krijgen daarom dezelfde tarieven." Ook wil de partij een nieuwe vermogensbelasting voor miljonairs. PvdA wil voor mensen die meer dan 150.000 euro per jaar verdienen een nieuw toptarief van 60 procent. 

Steun aan familiebedrijven
Het CDA wil de bedrijfsopvolgingsregeling voor familiebedrijven behouden en vereenvoudigen. "Zodat de Belastingdienst sneller de fiscale vrijstelling voor een overdracht kan goedkeuren." Ook de SGP vindt dat familiebedrijven steun verdienen. "Bijvoorbeeld via de bedrijfsopvolgingsregeling." Als het aan Forum voor Democratie ligt wordt de erf- en schenkbelasting afgeschaft en de partij handhaaft ook de bedrijfsopvolgingsregeling. De SGP wil ook een gerichte innovatiestimulering. "Dat levert per euro overheidsgeld meer innovatie op dan algemene fiscale regelingen."

Klimaat en maatschappij
D66 wil één kader voor (internationaal) maatschappelijk verantwoord ondernemen, zoveel mogelijk op Europees niveau. "Het bestuur van bedrijven (corporate governance) wordt, ook bij voorkeur op Europees niveau, verder aangescherpt." Ook wil de partij eisen waar het jaarverslag van een bedrijf tenminste aan moet voldoen. "Over de gevolgen voor klimaat, milieu, biodiversiteit en de samenleving verwachten we dat ze zich allemaal op dezelfde manier verantwoorden." D66 wil binnen de Europese Unie aandringen op het aanpassen van de accountancyregels voor circulair projecten.

Vrouwenquotum
D66 is ook voor een tijdelijk quotum (van vijf jaar) van zowel dertig procent vrouwen als mannen in bestuurs- en toezichtfuncties binnen en buiten de overheid. "Grotere bedrijven worden verplicht in hun jaarverslag te rapporteren over loonverschillen tussen mannen en vrouwen." Ook GroenLinks wil een quotum: "Maximaal zestig procent mannen voor raden van bestuur en toezicht van beursgenoteerde bedrijven en voor de top van (semi)publieke instellingen." De PvdA ziet ook een quotum van minimaal dertig procent vrouwen in de top van bedrijfsleven wel zitten.

'Grotere bedrijven worden verplicht in hun jaarverslag te rapporteren over loonverschillen tussen mannen en vrouwen.'

CO2-belasting
Wat GroenLinks betreft komt er een CO2-belasting die bovenop de huidige Europese heffing komt. "Met onze CO2-belasting worden alternatieven voor fossiel aantrekkelijker en gaan bedrijven een eerlijke prijs betalen voor de schade die CO2 toebrengt aan het klimaat." ChristenUnie ziet een CO2-heffing voor de industrie ook wel zitten, evenals de Partij voor de Dieren. Die laatstgenoemde partij wil de werkelijke kosten van producten en diensten in de prijs doorberekenen. "Zodat ze niet meer afgewenteld worden op de hele samenleving."

4. Het mkb

De VVD noemt, net als meer partijen, nadrukkelijk het mkb. "Met een middenstandkorting verlagen we de werkgeverslasten specifiek voor kleine bedrijven en laten we de premie voor het arbeidsongeschiktheidsfonds mede afhangen van de bedrijfsgrootte." De partij wil het faillissementsrecht moderniseren. "Zodat mkb'ers een betere positie krijgen wanneer toeleveranciers of hun klanten hun rekening niet meer kunnen betalen." 

Mensen durven aannemen
Ook moet er een modernisering van het ontslagrecht komen. "Zodat kleine ondernemers sneller mensen in dienst nemen." Dat ziet Forum voor Democratie ook zitten. "Het mkb moet weer mensen durven aannemen." De SGP vindt sowieso dat er een lastenverlichting voor bedrijven moet komen, vooral gericht op het mkb. Denk wil dat ook. Maar de partij wil eveneens een Nationale Ondernemers Kredietbank. "Om kredietverlening aan het mkb te stimuleren."

'Lokale ondernemers krijgen hulp, onder meer door aanbestedingen voortaan mkb-vriendelijk te maken.'

Banenkampioen van Nederland
Het mkb is volgens GroenLinks de banenkampioen van Nederland. "We kiezen ervoor de financiële ondersteuning en groene investeringen terecht te laten komen bij het midden- en kleinbedrijf, startups en de grote bedrijven die echte sociale en economische waarde creëren." Ook de SP wil vrienden worden met het mkb. "Lokale ondernemers krijgen hulp, onder meer door aanbestedingen voortaan mkb-vriendelijk te maken." Ook willen de socialisten de zogenoemde kleinschaligheidsaftrek te verhogen. De PvdA wil het tweede jaar loondoorbetaling bij ziekte collectief te willen verzekeren voor bedrijven tot 25 werknemers. 

Nieuwe rechtsvormen
Het CDA constateert dat onnodige regels en ingewikkelde procedures ondernemers in de weg zitten. Diezelfde partij wil de maatschappelijke onderneming wettelijk verankeren als een eigen rechtsom voor maatschappelijke initiatieven zonder winstoogmerk. Een nieuwe rechtsvorm ziet de ChristenUnie ook wel zitten, maar dan voor coöperaties. Zij vinden ook dat de nieuwe regering een belastingbeleid moet maken dat aantrekkelijk is voor innovatieve (familie)bedrijven met een focus op de lange termijn. De partij wil ook het mkb meer mogelijkheden geven bij overheidsaanbestedingen. Het CDA wil eveneens de betaaltermijn van grote bedrijven aan mkb'ers en zzp'ers van zestig naar dertig dagen halveren. 

5. Financiële sector

Volgens GroenLinks kan een groene economie niet zonder een groene financiële sector. "Financiële partijen, zoals banken, pensioenfondsen en vermogensbeheerders moeten inzichtelijk maken welke klimaat- en biodiversiteitsrisico's ze op hun balans hebben en hoe ze deze gaan verkleinen. We vergroenen de bankenbelasting en verhogen de buffereisen voor banken met veel risico's." Ook Denk wil een hogere bankbelasting en een verhoogde winstbelasting voor multinationals. Ook de ChristenUnie wil bankenbuffers verhogen. "Naarmate een bank meer risico's loopt, zal de solvabiliteitsnorm hoger moeten zijn." Dat beoogt ook de Partij voor de Dieren.  

Banken opdelen
De ChristenUnie wil eveneens een internationale belasting op financiële transacties. Financiële instellingen, zoals banken, verzekeraars en pensioenfondsen, moeten hun beleggingsportfolie doorrekenen op klimaatimpact, stelt de partij. Banken worden, als het aan de Partij voor de Dieren ligt, opgedeeld in nutsbanken voor betalingsverkeer, spaargeld en lokale kredietverlening, en zakenbanken. De ChristenUnie wil ook dat de bankenunie wordt afgerond.

ECB moet zich richten op kerntaak
De christelijke partij heeft kritiek op de Europese Centrale Bank. "De ECB moet stoppen met het opkopen van schulden en zicht richten zijn kerntaak: het bewaken van de prijsstabiliteit." Ook het CDA vindt dat de ECB een te grote rol heeft, die de financiële stabiliteit kan bedreigen. "De ECB moet zich daarom weer toeleggen op haar kerntaak en het bezit van schulden van de lidstaten verantwoord afbouwen." "ECB-beleid gaat ten koste van de pensioenen", stelt Forum voor Democratie. "De Nederlandse overheid moet dat tegengaan."

ECB onder parlementaire controle
De Partij voor de Dieren wil een nieuw democratisch en transparant systeem van geldcreatie en wil de ECB onder parlementaire controle brengen. "Op deze manier kan er rekenschap worden afgelegd." De SP vindt de euro als munt onhoudbaar. "De huidige muntunie met haar beklemmende regels is zowel voor de zuidelijke als voor de noordelijke landen een financieel dwangbuis." Daarom wil de partij op zoek naar alternatieven. Onhoudbaar is ook het woord dat Forum voor Democratie noemt. 50Plus wil niet dat Nederland opdraait voor het slechte economische beleid van andere eurolanden. Forum voor Democratie wil zelfs een intelligentie uittreding uit de Europese Unie. "Oftewel een Nexit."

Nationale bank- en spaarbank
Om een nieuwe bankencrisis te voorkomen, moeten volgens de CDA'ers conform de Europese bankenwetgeving zwakke banken "worden afgewikkeld". Een fusietoets moet voorkomen dat banken too big to fail worden. GroenLinks wil de buffereisen voor banken verhogen en een strikte scheiding tussen zakenbanken en consumentenbanken maken. SP wil een nationale spaar- en betaalbank maken. "Waar ons spaargeld en betaalverkeer veilig zijn en waar niet met ons geld wordt gespeculeerd." De PvdA wil dat banken betaalgegevens niet verkopen aan derden. De ChristenUnie wil dat de financiële sector weer een toonbeeld van degelijkheid wordt. "Dan is nodig dat er evenwichtiger wordt omgegaan met risico's en dat bonussen aan banden worden gelegd." Bonussen horen in de financiële sector niet thuis, stelt de Partij voor de Dieren.

'Bonussen horen in de financiële sector niet thuis.'

Tot slot: Wat er uitkomt van deze plannen, is natuurlijk afhankelijk van de verkiezingsuitslag, de daaropvolgende formatie en welke punten partijen coûte que coûte in het regeringsakkoord willen hebben. Wie door de oogharen naar de verkiezingsprogramma's kijkt, ziet in elk geval een meer dan gemiddelde belangstelling voor de overgang naar een groene economie, digitaks en fair share-belastingen en regelingen om ondernemen makkelijker te maken voor het mkb.