Kilian Wawoe: Fusies en overnames zijn net een casino

Waarom mislukt het merendeel van de fusies en overnames? Kilian Wawoe, docent human resource management aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, is er duidelijk over. "Fusies en overnames zijn net een casino."

65 tot 85 procent  van de bedrijven is na het samengaan minder winstgevend dan de losstaande entiteiten daarvoor waren. "Dan is het ook aan de accountant om te zeggen in het voortraject: we stoppen ermee." Maar dat gebeurt nog te weinig en dat heeft een aantal oorzaken, constateerde Wawoe. Hij werkte bij ABN Amro toen het bedrijf op het punt stond overgenomen te worden door Fortis, Royal Bank of Scotland en Santander. "We waren in feite bezig de bank uit elkaar te halen. We zagen het misgaan. De koers ging elk uur met procenten naar beneden en klanten haalden hun geld weg." Het leidde bij Wawoe tot de vraag waardoor het zo mis kon gaan.

65 tot 85 procent van de overnames mislukken. "Apart van elkaar waren de bedrijven winstgevender dan samen. Wat bezielt dan topmannen, want dat zijn het vooral, om toch door te gaan? Vooral als je weet dat het geen waarde gaat opleveren?" Het antwoord zit vooral in het brein van de manager. Dominante factoren bij managers zijn macht en status, zo blijkt uit onderzoek.

Angst om te verliezen

Topmensen worden niet gedreven door de wil om te winnen, maar door de angst om te verliezen, meent Wawoe. "De pijn om te verliezen is groter dan de blijdschap van het winnen. Daarom is iets winnen minder belangrijk dan houden wat je hebt. Daarom gaan fusies en overnames altijd in golfbewegingen. De gedachte is: Als ik niet meedoe, dan verlies ik."

Een 'puzzelstuk' bij het verklaren van het mislukken van fusies en overnames is dat topmanagers wel risico's nemen, maar de gevolgen daarvan niet zelf hoeven te dragen. "Het is Russische roulette met iemand anders zijn hoofd. Daarom zijn familiebedrijven veel voorzichtiger."

Een ander puzzelstuk is wat Wawoe de 'Tonny Eyk-feedback' noemt. "De pianist gaf kinderen in een tv-programma altijd een zeven. Hoe hoger in de organisatie, hoe minder eerlijk we zijn. Mensen bij ABN Amro wisten wel dat het misging, maar durfden niets te zeggen. Wat zegt u tegen uw partner over uw collega's? Zeg dat eens tegen de collega zelf. Dat is de meest eerlijke feedback die je kunt bedenken."

Nog een miskleun bij overnames: als we groter worden, kunnen we klanten beter bedienen. "Er zit geen enkele logica in deze zin." Wawoe komt tot de slotsom. "Fusies en overnames zijn net een casino. Het is een kansspel. De accountant is de croupier die moet zeggen 'is dit nu wel verstandig? Ik snap dat je dit wilt, maar weet je het zeker?' Fusies en overnames zijn veel minder een rationeel proces dan de betrokken partijen je willen doen geloven. Als je weet dat het in de basis psychologie is, dan kun je als accountant beter tegenwicht bieden."    

Axel Arnbak: ‘AVG is een parel van P2P handhaving’

Voor een claimcultuur is hij niet, maar massaclaims van miljoenen euro's of meer zouden wel eens een manier kunnen zijn om de grote privacyschenders in het gareel te krijgen, zei advocaat en FD-columnist Axel Arnbak in zijn powerspeech over de AVG.

Nadat hij tien jaar geleden privacywaakhond Bits of Freedom had heropgericht, begon Axel Arnbak aan zijn proefschrift over de beveiliging van privécommunicatie. Grote datalekken toonden aan dat die beveiliging niet deugt. "Heeft u tussen 2014 en 2018 wel eens overnacht in een Hilton, Hyatt, Sheraton of ander Starwood Hotel?", vroeg Arnbak. Enkele deelnemers staken hun hand op. "Dan zijn uw creditcardgegevens gestolen door een criminele bende." Toen Marriott de Starwoodketen in 2016 overnam, werd dit datalek niet ontdekt. Nu hebben gedupeerde een massaclaim ingediend tegen Marriott.

De bescherming van dataprivacy is mede ontstaan dankzij de Franse president Mitterrand, die zijn consumptie van escort services geheim wilde houden, aldus de advocaat van De Brauw Blackstone Westbroek. Maar privacytoezichthouders zijn papieren tijgers, omdat zij geen hoge boetes kunnen uitdelen. Zelfs de boete van vijftig miljoen, die de Europese Commissie oplegde aan Google, is niet meer dan een speldenprikje voor deze "dataslurper".

Claims

In Nederland heeft de rechter boetes van 250 euro aan de gemeente Deventer en het UWV bekrachtigd vanwege datalekken. Dat zet geen zoden aan de dijk. De AVG biedt gedupeerden echter de mogelijkheid om een schadevergoeding te eisen van de organisatie die verantwoordelijk is voor de lekkage van hun persoonsgegevens. Zo hebben 10.000 Franse werknemers met elkaar en met succes een schadevergoeding geëist van 10 miljoen euro.

Dankzij de Nederlandse wetgeving is Nederland bij uitstek geschikt voor massaclaims. Arnbak wil hier geen claimcultuur in het leven roepen. Maar hij vindt het goed om de machtsbalans te herstellen tussen de burger en de dataslurpers. "Sluit u aan bij de claim tegen Marriott."

Sander Aarts: onbreekbare teams

Oud-commando Sander Aarts diende zestien jaar lang bij een special forces-team en kreeg een hoge koninklijke onderscheiding voor zijn verdiensten. Daarna richtte hij in 2017 zijn Unbreakable Academy op, gericht op trainingen in persoonlijke groei en teambuilding. In zijn powerspeech ging hij in op wat maakt dat een team ook onder zware druk blijft presteren.

"Een onbreekbaar team begint bij mensen die zich niet laten leiden door hun eigen ego", aldus Aarts. Samenwerking, vertrouwen in elkaar en de juiste balans in een team zijn belangrijke voorwaarden. Ook als je letterlijk onder vuur ligt, kun je teruggrijpen op vooraf afgesproken procedures om de druk aan te kunnen. Eén van die procedures waar hij zich graag van bedient is scan & breathe, om mogelijke tunnelvisie te doorbreken: kijk om je heen, scan de bredere omgeving, haal rustig en diep adem. Hij deed een ademhalingsoefening met de zaal, die ook prima kan werken "na een stevige vergadering".

Afscheidsbrief

Aarts kwam er na jaren van uitzending naar de risicogebieden in de wereld achter dat zijn "belangrijkste team", het eigen gezin, zijn leiderschap moest ontberen. Dat was extra nodig gelet op zijn autistische zoon. De grote passie voor zijn werk "glipte vervolgens door zijn vingers".

Het weer terugvinden van een afscheidsbrief, tien jaar eerder aan zijn gezin geschreven voorafgaand aan een missie in een oorlogsgebied, maakte dat hij besloot zijn werk als commando op te geven. Die emotionele afscheidsbrief las hij aan de zaal voor. "Haal alles uit het leven, zorg goed voor jezelf en voor elkaar", besloot hij zijn raadgevingen aan zijn gezin. "Ik kwam er achter dat ik zelf moest veranderen", erkende Aarts. Daarom begon hij zijn eigen teamtrainingsbureau.