Marc Schweppe

Er moet een vrouwenquotum komen voor Nederlandse beursgenoteerde bedrijven, zo stelde de Sociaal Economische Raad (SER) medio september. Want de doorstroming van vrouwen naar de top gaat te traag, ondanks jarenlange beloftes. De jongste Female Board Index, die kort daarvoor verscheen, toonde opnieuw weinig vooruitgang.

Ook in de accountancy moet een flinke inhaalslag worden gemaakt. Grote accountantskantoren komen niet veel verder dan zo'n vijftien procent vrouwelijke partners, aldus het FD op basis van een recente enquête. En dat terwijl de instroom vanuit universiteiten en hogescholen inmiddels behoorlijk evenwichtig is. Blijkbaar is de maatschap nog te veel een mannenbolwerk om de doorstroming van vrouwen naar de top goed te laten lukken.

Paardenmiddel

Moeten accountantskantoren zich ook richten naar het quotum van de SER? "Het is een paardenmiddel", erkent Sandra Lutchman. "Maar tegelijk begrijp ik de angst voor quota niet zo erg. In Frankrijk heeft het bijvoorbeeld heel positief gewerkt." Het SER-advies noemt zij "een goede eerste stap en tegelijkertijd een gemiste kans", want het geldt immers niet voor de raad van bestuur, maar voor de raad van commissarissen.

Lutchman ziet een belangrijke rol voor de accountant bij het toezien op naleving van de Wet bestuur en toezicht. En dan vooral bij de verantwoording die bedrijven die vallen binnen de scope van deze wet moeten afleggen over hun diversiteitsbeleid en de resultaten daarvan met betrekking tot de raad van bestuur en de raad van commissarissen. "En wat mij betreft kan deze bepaling nog worden uitgebreid naar de twee lagen onder bestuursniveau. Als een bedrijf niet voldoet aan die bepaling, moet de accountant dat vermelden in de controleverklaring bij de jaarrekening."

'We snijden onszelf in de vingers door de helft van het arbeidspotentieel onbenut te laten.'

Diversiteit is wat Lutchman betreft een kwestie van maatwerk. In sommige sectoren, waar veel vrouwen werkzaam zijn, hoeven geen dwingende maatregelen te worden opgelegd. En in andere branches mag het minder vrijblijvend. "Er is sprake van grote krapte op de arbeidsmarkt, we snijden onszelf in de vingers door de helft van het arbeidspotentieel onbenut te laten."

Bermuda driehoek

Dat vrouwen in een bepaalde fase van hun carrière verdwijnen, noemt ze een 'Bermuda driehoek'. "Als werkgever moet je veel eerder signalen opvangen rondom de problemen waar mensen tegenaan lopen bij de organisatie van werk en privé. Vrouwen besluiten vaak al twee jaar voordat ze een bedrijf verlaten om dat te gaan doen." Organisaties moeten beter duidelijk maken wat ze kunnen doen om te zorgen dat vrouwelijke werknemers blijven. "Er komt een generatie aan voor wie de combinatie van werk en privéleven nog veel belangrijker is."

Lutchman pleit voor nader onderzoek binnen de sector, want het percentage vrouwen in het beroep (nu ruim 21 procent) groeit maar uiterst langzaam. "Het is een heel mooi beroep. Niemand kijkt zo diep naar organisaties als de accountant. Wat is dan de reden dat het zo langzaam groeit. Is dat het imago? We moeten de feiten kennen, weten aan welke knoppen we moeten draaien."

Ze is wel blij met de grote betrokkenheid van de NBA-leden bij de naamgeving van de foyer in het pand van de beroepsorganisatie. Op een vraag om input voor de naam van de foyer kwamen heel wat reacties binnen. De selectiecommissie heeft een "mooie keus" gemaakt, vindt zij, voor een echt rolmodel voor vrouwen in het beroep. Rolmodellen zijn nodig, want "you can’t be what you can’t see".

Brug

Het omdopen van de ontvangstruimte van de NBA in 'Brenda Westra Foyer' heeft - naast het eren van een bijzondere vrouwelijke accountant - vooral een symbolische betekenis. De NBA wil meer doen aan diversiteit, bijvoorbeeld ten aanzien van het taalgebruik in brochures, websites en commissiereglementen. Ook vacatures moeten genderdiversiteit uitstralen. In dat verband geeft Lutchman binnen de NBA een workshop over het sollicitatieproces. Ze heeft daar uitgesproken ideeën over.

'Bij inclusiviteit gaat het om het nemen van kleine stapjes, om verandering van de mindset en de cultuur van de organisatie.'

"Het beste is het als degene die een kandidaat moet selecteren alleen lijsten accepteert die 50:50 mannen en vrouwen presenteren. En uiteindelijk moet je altijd uit een man of een vrouw kunnen kiezen, als er nog twee kandidaten over zijn. We werken aan het versneld inhalen van een achterstandspositie, dan zijn stevige maatregelen op hun plaats."

Op de komende Accountantsdag komt er een popup-stand van de NBA rondom diversiteit. Wat Lutchman betreft dient die als eerste stap naar de opzet van een community van kantoren die een actieve rol willen spelen bij het bevorderen van meer diversiteit. Dat past in de nieuwe bestuurlijke structuur van de NBA.

Het beroep moet lessen leren van het pad dat vrouwen moeten lopen, stelt ze. "Bij inclusiviteit gaat het om het nemen van kleine stapjes, om verandering van de mindset en de cultuur van de organisatie. Bouw een brug terwijl je er over heen loopt."