Samengesteld door Joost van Buuren en Chris Knoops

Investeerders over controlekwaliteit

In deze studie worden de perspectieven van investeerders en accountants ten aanzien van controlekwailteit met elkaar vergeleken. De onderzoekers stellen dat investeerders meer aandacht hebben voor de karakteristieken van de accountant en dat investeerders enkele door de PCAOB geconstateerde tekortkomingen zien als indicator voor de controlekwaliteit van een accountantsorganisatie. Ook ‘restatements’ worden door investeerders beschouwd als een signaal van lage controlekwaliteit. De auteurs relateren hun bevindingen aan de raamwerken van controlekwaliteit, aan onderzoek en aan mogelijke aanvullende informatie die de controlekwaliteit zouden kunnen reflecteren.

• Christensen, B.E., Glover, S.M., Omer, T.C., & Shelley, M.K. (2016). Understanding audit quality: Insights from audit professionals and investors. Contemporary Accounting Research, 33(4): 1648-1684

Risico's door te zelfverzekerde ceo's

Wat zijn de gevolgen van 'over-zelfverzekerde' ceo's voor het verloop van de beurswaarde van een onderneming? Over-zelfverzekerde ceo's zijn volgens de onderzoekers managers die de return on investment van hun projecten overschatten en een negatieve net present value van een project misinterpreteren als 'waardecreatie'. Op basis van gegevens uit de periode 1993-2010 stellen de onderzoekers dat de kans op een significante plotselinge keldering van de waarde van aandelen hoger is bij over-zelfverzekerde ceo's. Dit effect wordt versterkt als de over-zelfverzekerde ceo ook dominant blijkt in het managementteam. De negatieve effecten van over-zelfverzekerde ceo's zijn minder indien de onderneming een conservatief verslaggevingsbeleid hanteert.

• Kim, J., Wang, Z., & Zhang, L. (2016). Ceo overconfidence and stock price crash risk. Contemporary Accounting Research, 33(4): 1720-1749

Timing van terugkoppeling maakt het verschil

Maakt timing het verschil voor de effectiviteit van een terugkoppeling? Op grond van een experiment stelt de onderzoeker dat de effectiviteit lager is indien de terugkoppeling plaatsvindt voorafgaande aan de implementatie van het initiële besluit van de persoon aan wie terugkoppeling wordt gegeven. Dit is ook het geval indien de terugkoppeling relatief laat na de implementatie van het initiële besluit plaatsvindt. Als de terugkoppeling relatief snel na de implementatie plaatsvindt is deze het effectiefst, waarbij de 'leerkosten' het laagste zijn en de impact van de terugkoppeling op toekomstig handelen het grootst.

• Thornock, T.A. (2016). How the timing of performance feedback impacts individual performance. Accounting, Organizations and Society, 55(November): 1-11

Groeipijn

Heeft een sterke commerciële groei van een accountantsvestiging invloed op de controlekwaliteit? Ja, stellen onderzoekers op grond van Amerikaanse gegevens. Op basis van een dataset met 17.062 jaarobservaties uit de periode 2005-2010 wordt een negatief effect geconstateerd tussen de toenemende werkdruk van een groeiende vestiging en de controlekwaliteit. De controlekwaliteit is gemeten met abnormale balansposities en een hogere kans op restatements. Het negatieve effect neemt in de periode na de sterke groei weer af.

• Verstegen, Bills, K.L., Swanquist, Q., & Whited, R. (2016). Growing pains: Audit quality and office growth. Contemporary Accounting Research, 33(1): 288-313

Fraude en brainstormen

Bij het uitvoeren van een risicoanalyse inzake fraude worden vaak brainstormtechnieken gebruikt. De vraag is echter hoe effectief deze technieken zijn, zeker nu de PCAOB kritiek heeft geuit op de prestaties van de accountant inzake fraudesignalering en -adressering. Op basis van een veldstudie in de jaren 2013-2014 met onder andere gegevens over teamsamenstelling, communicatie, structuur van de brainstorming en timing ervan, stellen de onderzoekers dat er minder gebruik wordt gemaakt van checklists en dat de sessies korter waren. Verder blijken de accountants het brainstormen over fraude met meer diepgang uit te voeren als het opdrachtrisico hoger is, b.v. ingeval van beursfondsen.

• Dennis, S.A., & Johnstone, K.M. (2016). A field survey of contemporary brainstorming practices. Accounting Horizons, 30(4): 449-472

Kwaliteit van de accountantscontrole

Het special issue in het september/oktober-nummer van het MAB heeft als titel Controversies in future audit quality: a multi-stakeholder perspective. Dit Engelstalige special issue is een weergave van de International conference van de Foundation for Auditing Research die plaatsvond op 7 en 8 juni 2017 te Breukelen (Nyenrode Business University).

Bik beschrijft de visie van verschillende stakeholders die tijdens de conference werden verwoord door Dijsselbloem (ministerie van Financiën), de AFM (Gerben Everts) en accountantsorganisaties (Marco van der Vegte, Deloitte en Pieter Paul Saasen, BDO). Olof Bik en Julia Wijnmaalen geven een overzicht van de paneldiscussie. Vier onderzoeksgroepen onder auspiciën van de FAR presenteerden een overzicht van de huidige kennis op hun onderzoeksgebied onder auspiciën van de FAR: het ontwikkelen en behouden van talent (Frank Moers), professional skepticism (Kris Hardies), het effect van deelname aan verschillende controleteams op individuele performance (Reggy Hooghiemstra) en coördinatie- en communicatieproblemen bij controles van internationaal opererende ondernemingen en de rol van component audit leaders (Denise Hanes Downey). Wetenschappelijk onderzoek ondersteund door de FAR moet bijdragen aan de vergroting van de kwaliteit van de accountantscontrole. De special issue van het MAB kan worden gedownload via de website: www.mab-online.nl.

• Wallage, P. (2017). Introduction.
• Bik, O.P.G. (2017). The future of audit quality: A multi-stakeholder perspective.
• Bouwens, J.F.M.G. (2017). Can research improve audit practice?
• Bik, O.P.G., & Wijnmaalen, J. (2017). Panel discussion: A true and fair value of the audit sector.
• Grabner, I., Künneke, J., & Moers, F. (2017). The loss of talent: A threat for audit quality?
• Hardies, K., & Janssen, S. (2017). Professional skepticism: A trending concept in need of understanding.
• Hooghiemstra, R., Rink, F., & Veltrop, D. (2017). The effects of multiple team memberships on individual auditors’ performance.
• Hanes Downey, D., & Gold, A. (2017). What do we know about group audits?

MAB, 91(9/10): 256-295

Management control packages

Verschillende management control-elementen (regels, prestatiemetingen, procedures, maar ook organisatiecultuur en training) kunnen worden ingezet om de strategie van een organisatie te implementeren en de medewerkers te helpen om te handelen in lijn met die strategie. Er is steeds meer aandacht voor relaties tussen management control-elementen. De auteur evalueert of de koppelingstheorie geschikt is om relaties tussen management control-elementen te bestuderen en zo ja, in welke situaties.

• Kolk, B. van der (2017). Relaties tussen management control-elementen: Is de koppelingstheorie bruikbaar? MAB, 91(9-10): 299-307

Besturing van, toezicht op en verantwoording van publieke organisaties moeten anders!

Hoe moeten publieke organisaties omgaan met complexe vraagstukken, zoals structurele armoede en snel veranderende technologie? Daar adequaat op inspringen vereist veel van het innovatieve en experimenterende vermogen van deze organisaties. Uitkomsten en bijbehorende interventies staan op voorhand niet vast. Tegelijkertijd vraagt de maatschappij verantwoording van het bestede geld aan de hand van vastomlijnde protocollen en outputcriteria. Deze discrepantie tussen flexibel acteren enerzijds en controle & transparantie anderzijds staat het adequaat functioneren van deze organisaties in de weg. De auteurs stellen dat de aannames onder de besturing van, het toezicht op en de verantwoording van publieke organisaties moeten worden herzien. Deze herziening heeft tevens serieuze consequenties voor de praktijk van management accounting & control.

• Boersma-De Jong, M.F., Benedictus, R.A., Rutkens-Oudman, L., & Tulder, R. van (2017). Control in tijden van maatschappelijke complexiteit. Van het besturen van een illusie naar het stimuleren van werkelijke impact. MAB, 91(9-10): 308-314