Tekst: Joost van Buuren en Chris Knoops

Betalen mvo's meer belastingen?

Betalen maatschappelijk betrokken organisaties (mvo's) meer vennootschapbelasting dan niet-mvo's? Op grond van de maatschappelijke betrokkenheid zou dit worden verwacht. Tot op heden hebben onderzoekers deze relatie niet empirisch kunnen vaststellen. In dit artikel pasten de onderzoekers een verbeterde analyse toe. Op grond van hun analyse stellen zij dat de effectieve belastingdruk van mvo's lager is dan van niet-mvo's, hetgeen tegengesteld is aan de algemene verwachting. Ook stellen de onderzoekers dat de mvo's meer geld besteden aan belastingadvies dan niet-mvo's.

• Davis, A.K., Guenther, D.A., Krull, L.K., & Williams, B.M. (2016). Do socially responsible firms pay more taxes? The Accounting Review, 91(1): 47-68

Effect scheiding controle en belastingadvies op belastingdruk

Zijn er verschillen tussen degenen die de belastingaangifte opstelt, zoals de controlerend accountant, een externe niet-accountant (fiscalist) en een interne afdeling, en de mate van opportunisme in de bepaling van de effectieve belastingdruk? Onderzoekers stellen op grond van een empirische analyse dat er verschillen zijn. De aangiftes opgesteld door externe fiscalisten en aangiftes opgesteld door de interne belastingafdeling, blijken gemiddeld gezien meer opportunistisch dan aangiftes die worden opgesteld door de fiscalisten van de controlerend accountant. Ook zijn de aangiftes opgesteld door fiscalisten van de big four-kantoren, waarbij het big four-kantoor niet ook de controlerend accountant is, meer opportunistisch dan indien het big four-kantoor ook de controlerend accountant is.

• Klassen, K J., Lisowsky, P., & Mescall, D. (2016). The role of auditors, non-auditors, and internal tax departments in corporate tax aggressiveness. The Accounting Review, 91(1): 179-205

Kosten partnerrotatie

Brengt partnerrotatie extra kosten met zich mee? Op grond van Australische data, stellen onderzoekers dat dit inderdaad het geval is: partnerrotatie leidt in het eerste jaar tot hogere kosten. Volgens de onderzoekers maakt het daarbij niet uit of er sprake is van een verplichte of een vrijwillige partnerrotatie. Wel stellen de onderzoekers dat de kosten zich met name voordoen bij grote en kleine cliënten, maar niet bij middelgrote cliënten. De onderzoekers speculeren dat dit is te wijten aan de hogere concurrentiedruk bij middelgrote cliënten.

• Stewart, J., Kent, P., & Routledge, J. (2016). The association between audit partner rotation and audit fees: Empirical evidence from the Australian market. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 35(1): 181-197

Conservatievere verslaggeving leidt tot lagere controlekosten

Is er een relatie tussen de mate van conservatisme en de hoogte van de controlekosten. Ja, stellen onderzoekers in dit artikel. Op grond van hun empirische analyse stellen zij dat de accountant in zijn of haar risicoafweging de mate van conservatisme in de verslaggeving meeneemt en het voordeel doorgeeft aan de controlecliënt. Het lagere risico wordt bevestigd door een lagere aansprakelijkheid (minder rechtszaken) van accountants en minder foutherstel.

• DeFond, M.L., Chee Yeow, L., & Yoonseok, Z. (2016). Client conservatism and auditor-client contracting. The Accounting Review, 91(1): 69-98

Werkkapitaalbeheer

Het Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie is deels gewijd aan het thema werkkapitaalbeheer. In een inleidend artikel schetsen André Dorsman en Wim Westerman ontwikkelingen in het denken over werkkapitaalbeheer. Zij geven aan waar zich knelpunten in het werkkapitaalbeheer voordoen.

Willem van Barneveld en André Dorsman ontwikkelen een raamwerk dat operationele en financiële aspecten van werkkapitaalbeheer met elkaar verbindt. Hierin krijgen prestatiemaatstaven voor kasstromen, speciaal die rondom kernelementen van het werkkapitaal (voorraden, debiteuren en crediteuren), een eigen plaats. Het raamwerk wordt ingevuld met een voorbeeld.

Harry Blok geeft inzicht in de financiering van een multinationale groep van bedrijven. Het is van belang onderscheid te maken tussen de financieringsvraagstukken op centraal niveau en aansturing van liquiditeit en solvabiliteit op het niveau van werkmaatschappijen of bedrijfseenheden. Het gebruik van de zogenaamde Cash Wheel geeft inzicht in financiële stromen en risico's en kan multinationale ondernemingen helpen om de juiste focus aan te brengen bij het centrale en lokale financieel beheer.

• Dorsman, A.B., & Westerman, W. (2016). Het belang van werkkapitaalbeheer;
• Barneveld, W.M. van, & Dorsman, A.B. (2016). Beheersing van kasstromen en werkkapitaal met prestatiemaatstaven;
• Blok, H. (2016). Inzicht in financiering van (werk)kapitaal van multinationale ondernemingen met behulp van de 'Cash Wheel'.

Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie, 90(5): 178-202

Beroepseed

De mogelijke invoering van een beroepseed voor accountants is nieuw voor het accountantsberoep. Ongeveer een eeuw geleden is al gesproken over de wenselijkheid en inhoud van de beroepseed door de leden van de voorloper van de NBA, het Nederlandsch Instituut voor Accountants. Ook worden naar voren gebrachte argumenten uit de huidige discussie nader onderbouwd met juridische literatuur. Eva Eijkelenboom geeft aan dat de beroepseed voor accountants in theorie meerwaarde kan bieden, maar in de praktijk zijn waarde zal moeten bewijzen.

• Eijkelenboom, E.V.A. (2016). De beroepseed voor accountants nader bezien. Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie, 90(5): 203-209

Banken

Piet Duffhues geeft een uitgebreide bespreking van het boek Banken, buffers en belastingbetalers onder redactie van Robin Fransman en Rens van Tilburg (Amsterdam University Press, 2016), waarin wetenschappers en bankiers discussiëren over drie kernvragen:

1. Welke solvabiliteit van banken is optimaal?
2. Hoe kunnen we voorkomen dat de belastingbetaler opnieuw failliete banken moet redden?
3. Wat is het effect van eisen inzake de solvabiliteit op het bedrijfsmodel van kredietverschaffing door banken?

Duffhues stelt onder andere dat heden ten dage veel aandacht wordt besteed aan de bestaande en toekomstige transactie-exposure van banken. Dit gaat over de vraag hoe de diverse activasoorten moeten worden gewaardeerd. De analyse zou echter daarnaast en tegelijkertijd moeten gaan over de economische exposure van banken. Deze sluit niet alleen transactierisico’s in maar neemt ook bedreigingen van de totale economische positie van banken in het financiële bestel in beschouwing.

• Duffhues, P.J.W. (2016). De financiering van banken en het risico van nieuwe financiële crises. Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie, 90(5): 210-213