Tom Nierop

Het voorzichtige herstel van het accountantsberoep heeft zich het afgelopen jaar doorgezet. Met die constatering in zijn openingsspeech startte NBA-voorzitter Pieter Jongstra de vergadering, die werd bezocht door circa tweehonderd leden, die in totaal (inclusief volmachten) 361 stemmen vertegenwoordigden. De hervormingen hebben vaart en ook de media berichten volgens hem positiever over accountants dan in vorige jaren. "Maar werkelijk herstel van vertrouwen gaat vele jaren kosten", voegde hij er meteen aan toe. Jongstra, die later tijdens de vergadering werd herbenoemd als voorzitter en daarmee zijn tweede jaar in gaat noemde drie pijlers waarop dat herstel kan worden gefundeerd:

• blijvend uitvoeren van het rapport In het publiek belang,
• hervormen van de aansturing van de beroepsorganisatie en
• creëren van een visie op ons beroep voor de toekomst.

Het bestuur wil het komend jaar al die punten aanpakken. De 53 maatregelen uit het rapport In het publiek belang worden volgens de voorzitter "in stevig tempo" ingevuld en "het is zaak dat zo te houden". Niet alleen bij de negen oob-kantoren maar ook bij de circa 350 vergunninghoudende niet-oob-kantoren. Jongstra dankte de inzet van de Werkgroep niet-oob bij die verbreding.

Verder noemde hij de inzet van de Monitoring Commissie Accountancy, die met een kritische blik toezicht houdt op de hervormingen en tot taak heeft “de vinger te leggen op zaken die aandacht behoeven”. In januari presenteerde de commissie zijn ambitieuze werkprogramma en na de zomer wordt de eerste rapportage verwacht.

Hervorming bestuurlijke structuur    

De plannen voor hervorming van de bestuurlijke structuur van de NBA - pijler twee - vatte Jongstra nog eens samen in zes handzame punten: online stemmen, instelling ledenraad, bestuur van dertien naar zeven leden, ledengroepen duidelijker adviesfunctie, uitbreiding thema- en sectorgroepen en instelling maatschappelijk forum.

Volgens de voorzitter zijn de reacties op het voorstel tot dusver overwegend positief, al maken sommige leden ook kanttekeningen. Naar aanleiding van die opmerkingen gaat het bestuur nog eens goed kijken naar de mogelijke overlap tussen de taken van de Ledenraad en die van de ledengroepvertegenwoordigers. Ook de suggestie om de Ledengroep openbaar accountants op te splitsen in een deel wettelijke controle en een deel overig, zal serieus worden bekeken.

Sommige leden zetten de afgelopen weken vraagtekens bij de pluriformiteit van de NBA, waar alle aangesloten personen weliswaar een accountantstitel hebben maar lang niet iedereen daadwerkelijk het beroep van accountant uitoefent. Jongstra lichtte deze bewuste keuze toe. "Uit onderzoek onder de leden is eerder gebleken dat 95 procent een publiekrechtelijke status wil, pluriformiteit is daarom als uitgangspunt genomen."

Tijdens de vergadering werden onder meer vragen gesteld over het aantal vertegenwoordigers van regioafdelingen in de Ledenraad. "Waarom drie en niet alle zes afdelingen", vroeg iemand.

Jongstra antwoordde daarop dat met een aantal organisaties is gesproken over hun ervaringen met een ledenraad en dat die redelijk unaniem adviseerden om zo'n orgaan niet te groot te maken. "Daarom hebben we het van de 44 personen in het oorspronkelijke plan teruggebracht naar 24, door clusters aan te brengen, ook in afdelingen. Maar we hebben opmerkingen goed gehoord en gaan er nog eens over nadenken."

Tot 27 mei 2016 kan er worden gereageerd op de plannen. "We geven vervolgens een samenvatting van de reacties en antwoorden", aldus Jongstra. "En er komt toch nog een overlegronde. Dit onderwerp is van wezenlijk belang en de afgelopen weken bleek dat aan zo'n overlegronde toch behoefte is."

In een later dit jaar te organiseren extra ledenvergadering zullen de definitieve voorstellen ter besluitvorming worden voorgelegd. De precieze datum daarvan zal later bekend worden gemaakt.

Visievorming

Op de vraag, zowel voorafgaand aan de vergadering als tijdens de vergadering door onder meer Arjan Brouwer (oud-lid Werkgroep Toekomst accountantsberoep), waarom het bestuur eerst de hervorming van de bestuurlijke structuur van de NBA wil aanpakken - de tweede pijler uit bovenstaand rijtje - en pas daarna een visie zal formuleren, in plaats van omgekeerd, stelde Jongstra dat dit een bewuste keuze is geweest. "Al direct na de start van het verbeterplan werd nagedacht over de noodzaak van een nieuwe bestuursstructuur. Om het publiek belang ook te verankeren in de governance-structuur van de NBA, de meningen van leden beter tot hun recht te laten komen en slagvaardig en efficiënt te kunnen opereren. Als we die herziening hadden geparkeerd om eerst een brede toekomstvisie te ontwikkelen, had dat te lang geduurd. Visievorming werd na de 53 maatregelen als brug te ver gezien. Maar we gaan het nu doen, met u als leden en met de stakeholders van ons beroep. We verwachten dat het ongeveer een jaar gaat duren, maar ik hoop dat het sneller kan."

Vier nieuwe bestuursleden

Een belangrijk agendapunt betrof de verkiezing van zes bestuursleden, van wie vier nieuw. Drie van die vier kandidaten werden voorgedragen door het bestuur:  Maurice Buijs RA (1956, bestuursvoorzitter van de Schipper Groep, Marc Hogeboom RA (1967, partner bij KPMG) en Gertjan Stoker RA (1970, manager Financiën en Informatie bij sociaal werkbedrijf UW).

Daarnaast stelde Edward Spiegel zich onafhankelijk kandidaat met steun van minstens vijftig leden. Spiegel (1965), ooit werkzaam bij de NBA en tegenwoordig actief met zijn eigen accountantskantoor in regio Oost, stelt zich ten doel de belangen van de kleinere accountantspraktijken te vertegenwoordigen. Alle vier kregen een meerderheid van stemmen, de drie 'bestuurskandidaten' rond tachtig procent of meer. Edward Spiegel werd verkozen met 52 procent van de uitgebrachte stemmen voor (32 procent tegen, 16 procent onthoudingen).

 

Pieter Jongstra (1956) en Diana Clement werden met percentages van 84 en 75 procent herkozen als respectievelijk voorzitter en vice-voorzitter.

Vier bestuurders traden af: Henny Kapteijn, Erica Steenwijk, Jaap Hetebrij en Jos van Huut.

Verordeningen: de eed

Na een uiteenzetting door bestuurslid Jos van Huut over de jaarcijfers van 2015, waarbij een positief resultaat kon worden gerapporteerd, verleende de ledenvergadering  graag décharge. Ook de herziene begroting voor 2016 en die voor 2017 kregen de goedkeuring van de aanwezige leden. Vervolgens kwam een aantal ontwerpverordeningen ter tafel. De meeste aandacht ging daarbij uit naar de veelbesproken verordening over de beroepseed voor accountants.

In de discussie kwamen, naast vragen over de praktische gang van zaken rond het afnemen van de eed, de inmiddels bekende argumenten voor en tegen zo'n eed weer uitgebreid langs. Zo was er onder meer de vraag of de woorden over dienen van het 'algemeen belang' wel van toepassing kunnen zijn op accountants in business, die immers worden geacht de belangen te dienen van het bedrijf waar ze in dienst zijn.

Algemeen directeur van de NBA Anne-Marike van Arkel betoogde daarop dat dit ook al in de regelgeving wordt genoemd en dat de precieze interpretatie wel afhankelijk is van de situatie. Zowel Van Arkel als voorzitter Jongstra erkenden wel dat op sommige punten nadere toelichting nodig is om dit soort vragen te ondervangen. Van Arkel kondigde ook aan dat september tot ‘maand van de eed’ zal worden gemaakt, met de bijbehorende publicitaire activiteiten.

De ontwerpverordening op de beroepseed voor accountants werd na de discussie aangenomen met 69 procent van de stemmen voor, 24 procent tegen en 7 procent onthouding. Nog dezelfde middag berichtten diverse landelijke nieuwsmedia over die beslissing.

John Weerdenburg van Auxilium gaf een toelichting op eerder door hem ingediende ontwerpverordening over de kwaliteitsbeoordelingen. Als gevolg van constructief overleg en een bestuursnotitie van de NBA over dit onderwerp achtte hij de motie inmiddels achterhaald en ontraadde hij de vergadering om voor zijn voorstel te stemmen. Aldus geschiedde. De ontwerpverordening werd verworpen met bijna zeventig procent van de stemmen. Andere verordeningen werden zonder behoefte aan stemming aangenomen.