Marc Schweppe

'De accountancysector neemt het initiatief tot het opzetten van een onafhankelijk wetenschappelijk onderzoeksinstituut', aldus maatregel 5.10 van het verbeterplan 'In het publiek belang'. Op 20 oktober 2015 werd dit 'accountancylab' opgericht als Foundation for Auditing Research. Jan Bouwens (UvA) over het vervolg: "Vanaf oktober zijn we aan de slag gegaan om de organisatie tot leven te brengen. We hebben eerst een basisorganisatie neergezet, waarmee we de komende jaren het onderzoekswerk kunnen uitvoeren."

Het FAR-bestuur bestaat uit een onafhankelijk voorzitter, vier academici en vijf bestuursleden van verbonden accountantskantoren. Bik en Bouwens zijn verheugd met de benoeming van Henriëtte Prast als nieuwe voorzitter: "Ze heeft een academische achtergrond en ervaring in onderzoekssamenwerking tussen praktijk en wetenschap. Met haar onafhankelijke mind set en haar maatschappelijke oriëntatie complementeert ze de strategische diversiteit van het FAR-bestuur", zegt Olof Bik (Nyenrode).

Nu de organisatie staat wil Bouwens graag aan de slag: "Ik pleit al jaren voor de oprichting van een instituut dat wetenschappelijk onderzoek naar de accountantscontrole kan doen. De FAR wil inzicht verwerven in de omstandigheden die auditkwaliteit bepalen. Met de bevindingen willen we bijdragen aan de kwaliteit van het werk van de auditor."

Data

Het door de FAR uit te voeren werk bestaat uit drie delen: onderzoeksdata ontsluiten, onderzoeksprojecten entameren en uitvoeren en ten slotte over de kennisvoortgang communiceren. Voor de onderzoeksagenda laat FAR zich voeden vanuit het brede beroep en haar stakeholders.

'De FAR mag data van kantoren gebruiken om onderzoeken uit te voeren. Dat is wereldwijd uniek.'

"De FAR mag data van de desbetreffende kantoren gebruiken om onderzoeken uit te voeren. Dat is wereldwijd uniek in onze sector", stelt Bouwens. "Natuurlijk moeten we daarbij de nodige voorzichtigheid in acht nemen, om te voorkomen dat data voor andere doelen worden gebruikt dan voor onderzoek, of dat in plaats van wetmatigheden de identiteit van personen of bedrijven bekend wordt. Maar een pilot die we uitvoeren laat al zien dat de deelnemers heel welwillend tegenover de verstrekking van data staan. Sterker nog, onze vragen geven aanleiding bij de kantoren om ook voor eigen gebruik meer data te gaan verzamelen dan men tot op heden deed."

Projecten

Tegelijk onderkennen beide onderzoekers dat dataverstrekking de komende jaren veel aandacht blijft vragen, zowel bij de FAR als bij de kantoren. Aan suggesties voor onderzoek evengoed geen gebrek, aldus Olof Bik: "Een van de eerste besluiten die we namen is vast te stellen wat we gaan onderzoeken. Hierover waren we het snel eens: Wat zijn determinanten van auditkwaliteit? We hebben die onderzoeksvraag in februari uitgezet en ontvingen sindsdien al zestien onderzoeksvoorstellen, allemaal gericht op de drivers van kwaliteit van de audit.

'Als we alle zestien onderzoeksvoorstellen zouden honoreren zouden we ons budget al overschrijden.'

Als we die allemaal zouden honoreren zouden we ons budget al overschrijden. We hopen voor de zomer duidelijkheid te hebben over welke projecten worden gehonoreerd."

Het budget van de FAR bedraagt in totaal 1,6 miljoen euro per jaar. Sinds maart van dit jaar heeft ook de stichting Accountantsfonds zich als donateur aangesloten, met een jaarlijkse bijdrage van een ton en een verbintenis voor vijf jaar. Data en funding komen verder van de acht grootste accountantsorganisaties van Nederland: de big four (Deloitte, EY, KPMG, PwC) en Baker Tilly Berk, BDO, Grant Thornton en Mazars.

Op 9 en 10 mei 2016 organiseert de FAR haar eerste congres op universiteit Nyenrode in Breukelen. Op de FAR-site is onder ‘Events’ meer informatie te vinden over opzet en sprekers en kunnen belangstellenden zich aanmelden.