Tekst: Joost van Buuren en Chris Knoops

Testosteron en kwaliteit verslaggeving

Onderzoekers hebben het effect van mannelijkheid op de kwaliteit van externe verslaggeving proberen te analyseren. Mannelijkheid is bepaald door de mate van ‘mannelijke eigenschappen’ in een gezicht dat volgens de onderzoekers mogelijk de testosteronwaarde van een ceo weergeeft. De conclusie is dat een hoge mannelijkheid geassocieerd zou zijn met meer onjuistheden in jaarrekeningen uit de S&P 1500-index in de periode 1996-2010. Tevens zou de toezichthouder vaker sancties opgelegd hebben bij zulke ceo’s en is er een hogere kans op oneerlijke handel in effecten.

• Jia, Y., Lent, L. van., & Zeng, Y. (2014). Masculinity, testosterone, and financial misreporting. Journal of Accounting Research, 52(5), 1195-1246

Effect aanvullende toelichtingen op controlekwaliteit

Dit onderzoek richt zich op de vraag of accountants afzien van een verklaring met beperking indien hoog subjectieve, imprecieze actuele waarden aanvullend worden toegelicht in de jaarrekening. De resultaten bevestigen het vermoeden dat een aanvullende toelichting mogelijk maakt dat potentieel onjuiste waarderingen worden goedgekeurd door de accountant. Dit resultaat illustreert een mogelijk negatief bijeffect van de roep om aanvullende toelichtingen op de geleverde controlekwaliteit.

• Griffin, J.B. (2014). The effects of uncertainty and disclosure on auditors' fair value materiality decisions. Journal of Accounting Research, 52(5), 1165-1193

'Worst-case'-scenario aannemelijker

Hoe gebruiken investeerders de financiële voorspellingen door het management? Onderzoekers hebben het gebruik van het bereik van de financiële voorspeling door investeerders geanalyseerd. Zij constateren dat de onderkant van het bereik van de financiële voorspelling zwaarder meeweegt in de waardering van bedrijven dan de bovenkant van het bereik van de financiële voorspelling. Met andere woorden: de investeerders vinden het worst-case-scenario aannemelijker en wegen die het zwaarste mee in de waardering van bedrijven.

• Tang, M., Zarowin, P., & Zhang, L. (2015). How do analysts interpret management range forecasts? Accounting, Organizations and Society, 42, 48-6

Familiebedrijven en kwaliteit interne beheersing

Dit onderzoek suggereert dat familiebedrijven belang hebben bij een lagere kwaliteit van interne beheersing ten aanzien van externe financiële rapportages. De onderzoekers baseren zich op familiebedrijven met een beursnotering uit de S&P 500-database en constateren dat bij familiebedrijven significant vaker materiële zwakheden in de interne beheersing worden gerapporteerd door accountants. Zij schrijven dit toe aan de neiging van families om zich te verrijken ten koste van andere aandeelhouders.

• Bardhan, I., Shu, L., & Shu-Ling, W. (2015). The quality of internal control over financial reporting in family firms. Accounting Horizons, 29(1), 41-60

Draagvlak hervorming controleverklaring

Dit onderzoek richt zich op hoe belanghebbenden de hervormingen rondom de accountantsrapportage beoordelen. Onderzoekers baseren zich hierbij op de reacties op het IAASB-hervormingsvoorstel uit 2012 ten aanzien van auditor reporting. Hun conclusie is dat belanghebbenden niet eensgezind zijn over de mate waarin hervormingsvoorstellen effectief zullen zijn om de verwachtings-, informatie- en communicatiekloof te verkleinen. Aanvullende informatie over de gecontroleerde entiteit blijkt het meeste ondersteund te worden en aanvullende informatie over de besluitvorming van de accountant het minste

• Simnett, R., & Huggins, A. (2014). Enhancing the auditor's report: to what extent is there support for the IAASB's proposed changes? Accounting Horizons, 28(4), 719-747

Interne dynamiek binnen de big four-accountantsorganisaties

De auteurs onderzoeken de effecten van de Wta op de interne dynamiek binnen de big four-accountantsorganisaties. Ten eerste blijkt uit de resultaten van het onderzoek dat de overwegingen bij tenderprocessen complexer zijn geworden. Zo zijn bepaalde aspecten, zoals winstgevendheid, belangrijker geworden. Ten tweede stellen de auteurs dat accountants hun interne positie ten opzichte van andere professionals hebben versterkt na invoering van de wetgeving. Ook concluderen zij dat de professionals binnen een big four-kantoor afhankelijker van elkaar zijn geworden. Om verscheidene redenen is het participeren in tenderprocessen steeds meer in het belang van de gehele organisatie.

• Taminiau, Y., Heusinkveld, S., & Riel, E. van (2015). Veranderende interne dynamiek binnen big four-accountantsorganisaties: de impact van de Wta op de relaties tussen accountants, consultants en belastingadviseurs. Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie, 89(6), 208-217

'Het boekhoudschandaal'

Zijn er veranderingen in de aard van boekhoudschandalen te constateren? Dit is de vraag die centraal staat binnen het artikel. De auteur onderzoekt twee boekhoudschandalen aan de hand van de veranderingen in de volgende drie aspecten: (1) belangen en belanghebbenden bij de financiële verslaggeving, (2) veranderende normen voor financiële verslaggeving, en (3) veranderingen in de verantwoordelijkheden rond financiële verslaggeving. Hij concludeert dat het boekhoudschandaal inderdaad in de loop van de tijd geleidelijk van karakter is veranderd.

• Camfferman, K. (2015). Het boekhoudschandaal: wat blijft en wat verandert. Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie, 89(6), 218-228

Geïntegreerde verslaggeving; beter communicatiemiddel?

Heeft geïntegreerd rapporteren gevolgen voor investeerders? In het artikel wordt verslag gedaan van een experiment uitgevoerd onder investeerders uit de Verenigde Staten. Informatie wordt gelijktijdig of niet-gelijktijdig gepresenteerd, om te onderzoeken of deze wijze van rapporteren effect heeft op de verwerkingswijze. Uit de resultaten van het onderzoek blijkt dat het gelijktijdig presenteren van informatie zorgt voor een vermindering van presentatie-effecten (volgorde-effecten en anchoring) in de oordeelsvorming door investeerders.

• Krijgsman, K. (2015). Geïntegreerde verslaggeving; een beter communicatiemiddel? Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie, 89(6), 229-238

Zorgbrede Governancecode en diversiteit

In 2005 is in Nederland de Zorgbrede Governancecode voor de zorgsector ingevoerd. Dit omvatte onder andere een verdere professionalisering van de raad van bestuur en de raad van toezicht. In dit artikel wordt nagegaan in hoeverre de Zorgbrede Governancecode heeft geleid tot een aangepaste samenstelling van bestuur en toezicht van ziekenhuizen. De conclusie wijst erop dat Nederlandse ziekenhuizen meer informatie verschaffen over het nakomen van de code. Of de naleving van de code de governance van ziekenhuizen effectief verbeterd is, en of de diversiteit van het management en toezicht van ziekenhuizen verbeterd, is niet duidelijk. Kortom, de resultaten suggereren dat de Zorgbrede Governancecode goed wordt nageleefd. Echter, de veranderingen in omvang, geslacht en leeftijd in het bestuur en toezicht zijn beperkt.

• Janssen, B. (2015). Zorgbrede Governancecode en diversiteit van bestuur en toezicht ziekenhuizen. Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie, 89(6), 239-244