Tekst: Joost van Buuren en Chris Knoops

Meer kosten dan baten door rotatie accountantskantoor Italië

Terwijl in Nederland rotatie van accountantskantoor vanaf 2016 verplicht wordt gesteld voor beursfondsen, vindt dit in Italië al sinds 1975 plaats. De onderzoekers hebben onderzocht of de baten de lasten van kantoorrotatie overtreffen. Rotatie blijkt duurder te zijn. Tevens blijkt dat de eerste drie jaar na een rotatie de kwaliteit van de accountantscontrole lager is dan de laatste drie jaren. Met andere woorden, de onderzoekers vinden geen ondersteuning voor het invoeren van een verplichte kantoorrotatie.

• Cameran, M., Francis, J.R., Marra, A., & Pettinicchio, A. (2015). Are there adverse consequences of mandatory auditor rotation? Evidence from the Italian experience. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 34(1), 1-24

Effectievere rol interne accountant

Deze studie analyseert hoe de rol van de interne accountant effectiever kan worden. De auteurs onderkennen daartoe drie factoren: (i) prettige omgang, (ii) de soort informatie om een stellingname te ondersteunen en (iii) een thema-gewijze presentatie van de stellingname. Het blijkt dat de prettige omgang en een thema-gewijze presentatie van de stellingname, effectiever is om het bestuur van een organisatie te overtuigen. De soort informatie blijkt daarbij van minder belang te zijn.

• Fanning, K., & Piercey, M.D. (2014). Internal auditors’ use of interpersonal likability, arguments, and accounting information in a corporate governance setting. Accounting, Organizations and Society, 39(8), 575-589

Toezicht op accountants Griekenland: effectief?

De Europese Unie verplicht landen tot onafhankelijk toezicht op de accountants. Dit onderzoek richt zich op de implementatie van toezicht op accountants in Griekenland. De implementatie in Griekenland kan volgens de Griekse onderzoekers gekenschetst worden door een zwakke institutionalisatie en een beperkte capaciteit. Op grond van hun case studie in Griekenland, komen zij tot het oordeel dat de effectiviteit van toezicht beperkt wordt door lokale politiek en economische omstandigheden. De onderzoekers betogen dat de onafhankelijkheid van het toezicht van de lokale politiek een belangrijk instrument kan zijn om de effectiviteit van toezicht te verbeteren.

• Caramanis, C., Dedoulis, E., & Leventis, S. (2015). Transplanting Anglo-American accounting oversight boards to a diverse institutional context. Accounting, Organizations and Society, 42(April), 12-31

SOx per saldo positief voor de maatschappij?

De onderzoekers stellen zichzelf de vraag of de Sarbanes-Oxley-wet (SOx) per saldo het gewenste positieve effect heeft gehad voor de maatschappij. Zij bestudeerden daarvoor 120 wetenschappelijke artikelen die SOx-effecten hebben bestudeerd. Zij komen tot de conclusie dat SOx onevenredig veel lasten heeft gebracht voor kleinere bedrijven, terwijl de baten onduidelijk zijn: mogelijk is de verslaggevingskwaliteit gestegen. Per saldo is het nut van SOx voor de maatschappij onduidelijk. De onderzoekers pleiten voor het beter modelleren van de beoogde positieve effecten vóórdat dergelijke regelgeving wordt ingevoerd.

• Coates, J.C., & Srinivasan, S. (2014). SOX after ten years: A multidisciplinary review. Accounting Horizons, 28(3), 627-671

Beïnvloedt slecht nieuws de aantrekkelijkheid van grote accountantskantoren?

Uit een enquête onder 137 masterstudenten Accountancy & Control blijkt dat er geen negatieve invloed is van kennis van slecht nieuws op de aantrekkelijkheid van grotere kantoren. Onderzoek in de Verenigde Staten onder studenten accountancy laat zien dat studenten die een voorkeur hebben voor big four-kantoren meer belang hechten aan de reputatie van een kantoor en aan de erkenning die het werken bij een prestigieus kantoor levert, en minder aan sfeer en werk-privébalans. In overeenstemming met resultaten uit de VS blijken prestige en erkenning positief gerelateerd te zijn aan de aantrekkelijkheid van big four-kantoren, maar er is geen invloed van sfeer en werk-privébalans. Kennis van negatief nieuws heeft geen direct effect op de voorkeur van studenten.

• Vorst, C.S., Raak, J.J.F. van, & Triest, S.P. van (2015). Beïnvloedt negatief nieuws de aantrekkelijkheid van grote accountantskantoren voor potentiële werknemers? Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie, 89(5), 164-173

Management control-packages

Om ervoor te zorgen dat medewerkers handelen in lijn met de organisatiedoelen, maken managers gebruik van management control (MC)-elementen. Voorbeelden daarvan zijn: procedures, budgetten, trainingen en ook tone-at-the-top. Alle MC-elementen samen vormen de 'MC-package'. Deze elementen dienen in samenhang met elkaar begrepen en onderzocht te worden. Als onderdelen van een 'MC-package' geïsoleerd onderzocht worden leidt dit wellicht tot een fragmentarisch of zelfs foutief beeld van de werkelijkheid. Omdat MC-elementen elkaar overbodig kunnen maken of juist aanvullen, is het van belang om de samenstelling van een MC-package te kennen voordat een nieuw MC-element wordt ingevoerd. De auteur presenteert een instrument om een MC-package in kaart te brengen en laat zien hoe dit gebruikt kan worden.

• Kolk, B. van der (2015). Management control packages: een inleiding en onderzoeksinstrument. Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie, 89(5), 174-180

Rol controller in maatschappelijk verantwoord ondernemen

Steeds meer dringt het besef door dat er geen andere weg meer is dan duurzaam ondernemen. Organisaties die inzien dat duurzaam ondernemen de enige weg is streven naar meer dan alleen financiële winstmaximalisatie: er moet ook winst worden gecreëerd voor de mens, samenleving en milieu. Als de MVO-ambities meer zijn dan window-dressing, dan moet die winst hard aantoonbaar zijn. Dat kan alleen als duurzaamheid wordt verankerd in de strategische kaders en een vast onderdeel is van de planning & control-cyclus. De auteur schetst welke instrumenten de controller kan gebruiken om het leiderschap in MVO op zich te nemen.

• Boersma, M.F. (2015). De duurzame controller neemt leiding in een transitie naar maatschappelijk verantwoord ondernemen. Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie, 89(5), 181-187

Hoe kunnen beloningen worden ingezet om veiligheidsprestaties te verhogen?

Deze vraag wordt onderzocht in een organisatie met risicovolle activiteiten waar wordt gewerkt met een systeem van prestatiebeloning. Op basis van een exploratieve case study wordt de opzet en beleving van de huidige incentivesystemen in relatie tot veiligheid geanalyseerd. Alhoewel veiligheid een onderdeel is van de prestatiebeloning wordt dit door de geïnterviewden niet zo ervaren. De auteurs dragen verbetermogelijkheden aan om binnen de huidige systematiek van prestatiebeloning de veiligheidsdoelstellingen beter te incorporeren.

• Velde Harsenhorst, R.P.A.J. de, & Ven, A.C.N. van de (2015). Beloning en veiligheidsprestaties: een case study. Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie, 89(5), 188-198

Is er behoefte aan hoogopgeleide arbeidskrachten?

Recent onderzoek laat zien dat - in tijden van crisis - blijkbaar voldoende werknemers beschikbaar zijn. Voor bedrijven in hightechsectoren zijn hoogopgeleide arbeidskrachten belangrijk voor innovaties en de productiviteit op lange termijn. Op basis van een empirisch onderzoek onder 96 bedrijven in de hightechsector concluderen de auteurs dat deze bedrijven op dit moment in voldoende mate hooggekwalificeerde arbeidskrachten ter beschikking hebben.

• Sadowski, B.M., Hermanussen, L.E., Erp, J.A.L.M. van, & Nomaler, Ö. (2015). Is er een behoefte aan hooggekwalificeerde arbeidskrachten bij hightechbedrijven? Resultaten van een enquête onder bedrijven in de HTSM-industrie. Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie, 89(5), 199-203