Tekst: Joost van Buuren en Chris Knoops

'Het jaar 2013 verslagen'

Het MAB van december 2014 betreft het jaarlijks terugkomende Onderzoek Jaarverslaggeving over de kwaliteit van de financiële verslaggeving. Dit themanummer kwam tot stand in samenwerking met de NBA. Onderwerpen zijn gekozen op grond van hun actualiteit. Na een inleiding van Frans van der Wel zijn artikelen opgenomen over kritische grondslagen en schattingsonzekerheden, pensioenen, fair value-waardering bij niet-financiële instellingen en bij banken, risicoverslaggeving in het directieverslag en vermelding van bezoldiging in de jaarrekening van semipublieke instellingen.

Backhuijs en Roelofsen treffen in vrijwel alle jaarrekeningen van 25 AEX-, 25 AMX- en 50 FTSE 100-ondernemingen een paragraaf aan waarin wordt ingegaan op kritische grondslagen en schattingsonzekerheden. Echter, een samenvattend overzicht en een kwantitatieve toelichting op de schattingsonzekerheden ontbreken veelal. De omvang van deze paragraaf houdt niet alleen verband met de complexiteit van de onderneming maar ook met de bereidheid om informatie te geven.

Arnold, Van Santen en Ossenblok schetsen de gevolgen van IFRS 19R inzake pensioenen op de verslaggeving. De auteurs concluderen onder meer dat de afschaffing van de corridormethode voor het jaar 2012 tot aanzienlijke negatieve gevolgen heeft geleid voor het eigen vermogen, conform eerdere verwachtingen. De omvang van het effect op vermogen en resultaat is groter dan verwacht. Een aantal toelichtingseisen is gewijzigd.

De volgende 2 artikelen gaan over fair value-waardering op basis van IFRS 13. Kuiper en Ter Hoeven behandelen de kwaliteit van de toelichting van fair values bij niet-financiële instellingen. De omvang van de op fair value gewaardeerde activa en passiva is beperkt. Oordelen over de kwaliteit van de naleving van de voorschriften betreffende de toelichting op niet-waarneembare inputfactoren is lastig omdat rekening moet worden gehouden met materialiteitsaspecten.

Korf en Van der Lof gaan in op de gevolgen van IFRS 13 voor de verslaggeving van 16 grootste banken in de Europese Unie en Nederland. IFRS 13 is door de onderzochte banken op de juiste wijze in de verslaggeving verwerkt. Voor derivaten is meer consistentie bereikt in de waardering van het kredietrisico. Meer informatie wordt verstrekt over de wijze waarop de fair value is bepaald, maar de mate van detail van de toelichting op de waarderingsgrondslagen verschilt aanzienlijk.

Van Daelen en De Groot behandelen de risicoverslaggeving in het directieverslag van de 50 AEX- en Midcapfondsen. Zij constateren dat de risico's vaak niet expliciet zijn gekoppeld aan de strategie. Vaak blijft onduidelijk wat de echte toprisico's zijn. Wel wordt vaker inzicht gegeven in trends in risico's. Risico's die het bestaansrecht van de onderneming kunnen raken worden in een beperkt aantal verslagen genoemd. De in control-verklaringen hebben vaak een bredere strekking dan alleen de financiële verslaggevingsrisico's.

Suurland en Van Vliet behandelen de nieuwe regelgeving inzake bezoldiging en toepassing daarvan bij semipublieke instellingen. De onderzoekpopulatie bestaat uit 50 zorginstellingen, 50 woningcorporaties, 50 onderwijsinstellingen en 11 publieke omroepen. De auteurs concluderen onder andere dat 5 procent van de instellingen die onder de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) vallen geen WNT-informatie in hun jaarrekening heeft opgenomen.

• Backhuijs, J., & Roelofsen, E. (2014). Kritische grondslagen en schattingsonzekerheden in de jaarrekening.
• Arnold, C., Santen, G. van, & Ossenblok, A. (2014). De wijziging van IFRS inzake pensioenen en de invloed daarvan op de jaarrekening.
• Kuiper, I., & Hoeven, R.L. ter (2014). Toepassing IFRS 13 Fair Value Measurement door corporates.
• Korf, D, & Lof, M. van der (2014). Fair value-waardering bij banken.
• Daelen, M. van, & Groot, J. de (2014). Risicoverslaggeving in het directieverslag in beweging.
• Suurland, L., & Vliet, A. van (2014). Vermelding bezoldiging in de jaarrekening van semipublieke instellingen.

Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie, 88(12), 476-573