Zo publiceerden mevr. J. van den Hoeven en mevr. P. Visser in 1993 in 'Jaar in Jaar uit' (nummer 7, pagina 179-188) van de Erasmus Universiteit, een jaarlijkse uitgave over jaarverslaggeving, een studie over 'De vrouw in het jaarrapport'. En wel vanuit het perspectief van zowel feminist accounting als het volgens hen toen 'nog jonge vakgebied' corporate communication. Uw redactie plaatst die beide zaken gevoelsmatig eerder in de jaren zeventig, maar geheugens zitten er soms naast.

Voor hun onderzoek namen de auteurs 115 jaarrapporten onder de loep en keken daarbij naar het aantal vrouwen in raden van bestuur en raden van commissarissen, de personeelsparagraaf in het bestuursverslag en het in het jaarrapport afgedrukte fotomateriaal.

Vooral dat laatste biedt interessante inzichten. Van der Hoeven en Visser onderscheidden drie categorieën: sexeloos (geen foto's van mensen), sexeneutraal (mannen en vrouwen in gelijkwaardige posities) en stereotiep (alleen mannen, of mannen en vrouwen in rolbevestigende situaties). Respectievelijk 49, 36 en zestien procent van de foto's viel in die categorieën.

Enkele specifieke ondernemingen of sectoren kregen wat extra aandacht, in verband met een opvallend strenge classificatie. Zo schrijven de auteurs dat ze foto's van alleen mannelijke werknemers "bij voorbaat stereotiep" achten, zelfs wanneer het een concern betreft "waar typische mannenberoepen (waarschijnlijk) alleen door (stoere) mannen worden uitgeoefend, bijvoorbeeld een baggeronderneming of een havenbedrijf".

Overdreven streng? Nee, menen ze, want voor dergelijke ondernemingen "is één foto van een vrouw met een helm op (zoals HBG doet) voldoende om het stereotype te doorbreken".

Speciale belangstelling is er ook het jaarverslag van Content, de enige onderneming met een vrouwelijk bestuurslid, voorzitter Sylvia Tóth. De female touch bij dat bedrijf resulteert in "een verhoogde aandacht voor human interest- gegevens", met onder meer "negen kolossale zwart-wit-foto's (circa 30 bij 40 cm, anderhalve pagina), waarop leidinggevende functionarissen zijn geportretteerd:, vier vrouwen (inclusief mevrouw Tóth zelf) en vijf mannen", elk voorzien van "pakkende persoonsbeschrijvingen".

Stereotiep of rolbevestigend kunnen we die beschrijvingen bezwaarlijk noemen. Tóth koos bepaald niet voor het ‘zwakke vrouwtje' als foto-object. Zo valt over manager Margit Koch (33 jaar) te lezen: "Komt tijd tekort. Haar hobbies zijn: op een crossmotor door de duinen rossen, saxofoon spelen, skiën en lezen (kan ze heel vlug). Ze houd ook van verbouwen en huizen inrichten. Dat is handig als je twee keer per jaar verhuist."

Maar dit gaat de auteurs (v) toch iets te ver. "Het geheel van foto's en persoonbeschrijvingen maakt op ons een zorgvuldig geregisseerde indruk", schrijven ze. "Met name de drie vrouwen (...) lijken gekozen op hun representativiteit voor een bepaald type geëmancipeerde vrouw."

Eigenlijk is hier dus ook sprake van stereotypen, luidt hun strenge oordeel. Maar dan (te) 'goed' stereotiep. Daarom rekenen ze het Content-fotomateriaal tot de categorie sekseneutraal.