Reclameman over accountantscontrole (1967)
"In een gezellig praatje dat ik onlangs onder een prettig drankje had met een goede kennis - een accountant - kwam de vraag ter tafel of er eigenlijk wel een raakvlak zou zijn, waarop ons beider beroepen elkaar ontmoeten."
Aldus 'reclameman' J.F. van Westerloo in het artikel Accountancy en reclame, twee werelden?, in de allereerste Accountant-Adviseur (januari 1967). En jawel, dat raakvlak is er volgens hem: het jaarverslag, "dat gebaseerd is op de door de accountant samengestelde balans en verlies- en winstrekening, doch waarvan de begeleidende tekst gewoonlijk door de publiciteitsman wordt geschreven".
Hij legde daarbij de vinger op een zeer plekje. Van Westerloo begrijpt best dat bij dat verslag merkwaardigerwijs de pen wordt gevoerd door "iemand wiens taak het is de verkoop in de ruimste zin te ondersteunen". De bedrijfsleiding heeft er immers veel belang bij dat de interpretatie van de cijfers "een zo gunstig mogelijk licht werpt op de bedrijfsvoering". De directie streeft er naar het eigen "beleid gedurende het verslagjaar 'waar te maken' tegenover de aandeelhouders en de raad van commissarissen".
Maar hij waarschuwt wel voor blunders: "Een misinterpretatie van statistische gegevens is een gevaarlijke zaak, die tot dwaze conclusies kan leiden. Ik hoorde onlangs een man die in zijn krant had gelezen dat 35 procent procent van de lijders aan tyfus stierven. Toen hem kort daarna de vreemde vraag werd gesteld wat hij liever zou zijn, miljonair of tyfuslijder, antwoordde hij onmiddellijk: 'het laatste; het is een uitgemaakte zaak dat alle miljonairs eens sterven, maar bij tyfuslijders is dat slechts voor 35 procent het geval, zodat mij dan ongedachte toekomstmogelijkheden worden geboden'."
Van Westerloo wil 'allerminst' betogen dat "de publiciteitsman zulke onzin uit de ter beschikking staande gegevens zal distilleren", maar meent niettemin dat "het niet onverstandig zou zijn, de accountant, die uit de geweldige hoeveelheid gegevens de bedrijfsresultaten geëxtraheerd heeft, bij de interpretatie van de cijfers te betrekken".
Hij pleit voor een jaarverslag dat "wordt samengesteld door de publiciteitsman in nauw overleg met de directie én de accountant en dat in zijn totaliteit door de accountant voor akkoord wordt getekend".
Zestien jaar later werd zijn wens ingewilligd, althans voor wat betreft de accountantscontrole (Van Westerloo spreekt, al dan niet bewust, consequent over 'samenstellen'). Uit de Memorie van Toelichting bij een in 1983 aangenomen wetswijziging: 'De controle wordt niet slechts uitgeoefend op de jaarrekening, doch ook op het jaarverslag en de overige gegevens, echter op deze slechts om erop toe te zien dat tussen deze stukken en de jaarrekening geen strijdigheid bestaat.'
De Gedrags- en Beroepsregels Registeraccountants bepaalden overigens al eerder dat de accountantsverklaring 'betrekking heeft op de verantwoording als geheel'.
Weer veel later, bij de wijziging van BW2 Titel 9 in 2005, kwam expliciet in de wet te staan dat de accountant in zijn verklaring een oordeel geeft over de verenigbaarheid tussen jaarverslag en jaarrekening.
Over de inbreng van de 'publiciteitsman' hoor je niet veel meer. Al was het maar omdat de meeste van hen tegenwoordig vrouw zijn.
Gerelateerd
'Accountant als speelruimteadviseur' (1992)
De rol van de accountant ligt onder vuur en velen refereren daarbij aan de kredietcrisis, corporaties of gedoe rond hoofdkantoren. De iets ouderen grijpen terug...
Der arbeidsbeurs alle heil! (1915)
Het NIvA richtte in 1915 ten behoeve van leden en assistenten een 'arbeidsbeurs’ op. Doel: het bijeenbrengen van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt voor accountants.
Spanje schaft kantoorroulatie af (1995)
De grote Nederlandse accountantskantoren maken zich op voor een stoelendans vanwege de verplichte kantoorroulatie bij organisaties van openbaar belang (oob’s) per...
Humor in De Accountant (2)
Eerder verhaalden we in Oud Nieuws over de rubriek 'Varia’, waarin de redactie van De Accountant het zich veroorloofde regelmatig humoristische stukjes op te nemen....
Hoeveel kost een accountantsrapport?
In 1916 ontvingen diverse leden van het NIVA een schrijven van de Gedeputeerde Staten van Overijssel.