Met aandacht voor off balance accounting, begrip van de eigen financiële producten, adequaat risicobeheer en een beloningsstructuur die "het nemen van bovenmatige risico's ontmoedigt". Welkom in 1995.

"De afgelopen jaren hebben de markten voor derivaten een stormachtige groei te zien gegeven. Deze groei is niet beperkt gebleven tot de omvang van de activiteiten, maar komt ook tot uiting in een breder en veelal meer complex samenstel van produkten", schrijft DNB-directeur Tom de Swaan - later cfo van ABN-Amro - op 3 augustus 1995 in een brief aan de banken.

"Ook kredietinstellingen spelen op de markten voor derivaten een sterk aan belang toegenomen rol. Een onvoldoende beheerst gebruik van derivaten door een kredietinstelling kan leiden tot bovenmatige risico's, die zelfs een bedreiging zouden kunnen vormen voor de continuïteit van die instelling."

Achter de brief tien volle pagina's 'Richtlijnen Risicobeheer Derivaten', gebaseerd op een leidraad die het Bazel Comité in 1994 publiceerde. Enkele saillante passages (markeringen door de redactie):

"Daar transacties met derivaten meestal niet (of niet ten volle) neerslaan op de balans maar als buiten-balansposities worden geadministreerd, en niet meteen een (volledige) geldstroom tot gevolg hebben, is het belang van een complete, juiste en tijdige registratie evident. Daarbij zullen de risico's die inherent zijn aan de toepassing van de diverse derivaten naar behoren moeten worden ingeschat en a tempo moeten worden bezien."

"Een kredietinstelling dient bij het ontplooien van activiteiten in derivaten de volgende uitgangspunten in acht te nemen:

• degenen die belast zijn met de dagelijkse leiding van de instelling dienen een goed inzicht in de risico's samenhangend met het gebruik van derivaten te hebben en dienen te zorgen voor een adequate greep op die risico's;
• de instelling dient een adequaat systeem van risicobeheer toe te passen. Daarin zijn begrepen prudente risicolimieten, procedures voor risicometing en daarop toegesneden management-informatieystemen, een doorlopende risicobewaking en frequente rapportage van posities aan het management;
• interne controlemaatregelen moeten voldoende zekerheid geven omtrent de juistheid, volledigheid en tijdigheid van de administratieve weergave van de financiële gevolgen van het gebruik van derivaten."

"Alvorens nieuwe derivatenprodukten op materiële schaalaan te bieden dient de instelling een adequate risico-analyse van die produkten en de desbetreffende markten te hebben uitgevoerd en de bijbehorende administratieve systemen op orde te hebben."

"Alle geledingen van de instelling die met derivaten van doen hebben, moeten de voor hen relevante aspecten van de wijze van risicometing kennen en begrijpen."

"Het periodiek waarderen op marktwaarde ('marking to market') van de posities samenhangend met derivaten is van essentieel belang."

"Periodiek moeten deze instellingen de financiële consequenties van bijzondere, tegenzittende marktontwikkelingen doorrekenen via zogenoemde 'stress-tests'. (...) Bij dergelijke, bij voorkeur op instellingsbrede basis uit te voeren, exercities is onder meer rekening te houden met ongewone veranderingen in prijzen, volatiliteit en marktliquiditeit en het in gebreke blijven van tegenpartijen."

"De interne accountant of een interne controleur dient het proces van risicobeheer periodiek aan een onderzoek te onderwerpen. (...) Voorts dient de interne accountant of controleur in een vroeg stadium te worden betrokken bij de produktontwikkeling van derivaten binnen de instelling."

"Het management dient binnen de instelling een klimaat te bevorderen dat het nemen van bovenmatige risico's ontmoedigt. De beloningsstructuur van de direct en in het bijzonder de indirect bij derivatenactiviteiten betrokken medewerkers dient in voldoende mate onafhankelijk te zijn van de gerealiseerde resultaten om het nemen van bovenmatige risico's te voorkomen."

Critici anno 2009 beweren wel eens dat De Nederlandsche Bank niet alert is geweest op de risico's van de booming market der financiële derivaten. Dat blijkt dus een fabeltje. Zelfs de nu zo bekritiseerde beloningsstructuur kwam in de nieuwe richtlijnen aan de orde. DNB was juist zeer alert, veertien jaar geleden al.

Zo alert dat er eenvoudig niets meer mis kon gaan.